صدا دادن و تق تق زانو: علت و نکاتی برای افزایش سلامت زانوها

گاهی اوقات هنگام خم کردن زانو صداهای مختلفی را از آن می‌شنویم. شنیدن این صدا لزوماً به معنای وجود آرتروز در مفاصل نیست. (ممکن است مفاصل دیگر نیز این سروصدا را تولید کنند) بااین‌حال، این صدا در کسانی که بیماری‌های مفصلی دارند، شایع‌تر است. پزشکان به این صدا “کریپتوس” می‌گویند. به‌طورکلی این اصطلاح برای مفاصل به کار برده می‌شود، اما گاهی اوقات برای توصیف صداهای ایجادشده در ریه نیز استفاده می‌شود. برای آگاهی یافتن از علل به وجود آورنده “کریپتوس” و چگونگی درمان آن، ادامه مقاله را مطالعه فرمایید.

نگاهی به آناتومی زانو

---

مفصل زانو مانند یک لولای بزرگ است. این مفصل، استخوان ران (فمور) را به استخوان بزرگ ساق پا (درشت‌نی) متصل می‌کند. استخوان نازک‌نی نیز که در ساق پا قرار دارد به این مفصل متصل می‌شود. کاسه زانو (کشکک)، استخوان کوچک و محدبی است که در مقابل زانو استقرار یافته و از مفصل محافظت می‌کند. دو بالشتک ضخیم غضروفی به نام “منیسک” استخوان‌ها را پوشش می‌دهند و باعث کاهش اصطکاک در محل اتصال آن‌ها به یکدیگر می‌شوند. یک غشائی به نام “کپسول”، مفصل را احاطه کرده است، مایعی به نام ” سینوویوم “(مایع مفصلی) داخل این کپسول را پر می‌کند، این مایع حرکت استخوان‌ها در مفصل را روان می‌سازد. چهار رباط – نوارهایی محکم و انعطاف‌پذیر که در عرض ناهموار مفصل کشیده شده‌اند – استخوان‌ها را به هم متصل می‌سازند.

صدا دادن زانو (کریپتوس) چگونه ایجاد می‌شود؟

---

باگذشت زمان، گازهایی که در مفصل وجود دارند به هم می‌پیوندند و در مایع سینوویال تشکیل حباب‌های کوچکی را می‌دهند. هنگامی‌که شما زانو خود را خم می‌کنید، برخی از این حباب‌ها متلاشی می‌شوند و در اثر آن رباط‌ها به‌صورت ناگهانی صدا ایجاد می‌کنند و علت صدا دادن زانو میباشند. این صدا طبیعی است و گاها هرکسی این صدا را تجربه می‌کند. از سوی دیگر، بیماری آرتروز بر غضروف و استخوان‌ها صدمه وارد می‌کند. درنتیجه هنگام حرکت مفصل زانوی آسیب‌دیده، ممکن است صدای تق‌ تق زانو ایجاد شود. همچنین ممکن است کریپتوس یا صدای مفصل در اثر ضربه و آسیب مفصلی نیز ایجاد شود.

علل ایجاد صدا دادن زانو (کریپتوس)

---

آرتریت

بیست‌وهفت میلیون آمریکایی به استئوآرتریت (آرتروز) مبتلا هستند. این نوع از آرتریت، عمدتاً افراد میان‌سال و مسن‌تر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری تحت عنوان آرتروز فرسایشی نیز شناخته می‌شود. آرتروز معمولاً مفاصلی را درگیر می‌کند که از آن‌ها استفاده بیشتری می‌کنیم، مانند مفاصل دست. همچنین بر مفاصلی که وزن ما را تحمل می‌کنند، مانند مفاصل زانو و یا لگن، نیز اثر خواهد گذاشت. در طول زمان تنش‌های مکانیکی و یا تغییرات بیوشیمیایی، به‌آرامی باعث تخریب غضروف و مینیسک زانو می‌شوند. این امر باعث ایجاد التهاب و درد در مفاصل می‌شود. باگذشت زمان، غضروف از بین می‌رود و استخوان‌ها باهم تماس پیدا می‌کنند. هنگامی‌که صدای مفصل همراه با درد باشد، معمولاً با استئوآرتریت در ارتباط است.

سایر علل صدا دادن زانو (کریپتوس)

صدا دادن زانو (کریپتوس) در زانو می‌تواند در اثر آسیب‌دیدگی زانو مانند پاره شدن منیسک (غضروف) ایجاد شود. این حالت در افرادی که بازی‌های ورزشی انجام می‌دهند و یا دونده‌ها بیشتر شایع است. پارگی منیسک، هنگام حرکت مفصل می‌تواند باعث ایجاد صدا شود.

نرمی غضروف زانو (سندروم درد پاتلوفمورال) یک درد مبهمی است در پشت استخوان کشکک (پاتلا)، که معمولاً در اثر استفاده زیاد از مفصل و یا آسیب به آن ایجاد می‌شود. هنگام حرکت زانو، شما احساس می‌کنید چیزی در مفصلتان خرد می‌شود، همچنین صدای تق‌تق آن را نیز می‌شنوید. دیگر صدمات زانو و یا انواع دیگر آرتریت نیز می‌توانند باعث ایجاد صدا در مفصل زانو گردند. عدم حالت ارتجاعی بافت‌های نرم، علت دیگری برای ایجاد صدا در مفصل زانو می‌باشد. همچنین این موضوع نشان‌دهنده وجود نقطه‌ضعف در زانو می‌باشد که ممکن است در آینده زانو در اثر آن دچار آسیب شود.

ماساژ و تمرین دادن بافت‌های نرم زانو با استفاده از یک توپ تنیس و یا یک فوم لوله مانند، برای بازگرداندن یکپارچگی رباط‌ها و افزایش انعطاف‌پذیری مفصل زانو، مفید است. درنهایت شما باید از آمدن فشار بر زانوها جلوگیری به عمل‌آورید. ازآنچه باعث صدمه رساندن به مفصل زانو و ایجاد صدای تق‌تق در آن می‌شود، باید خودداری کنید.

چه هنگامی باید نگران صدای مفصل بود؟

---

صدا دادن زانو (کریپتوس) معمولاً بدون درد است و جای نگرانی وجود ندارد. اما اگر همراه صدای زانو، درد هم حضور داشت، می‌تواند نشانه‌ای از وجود یک مشکل باشد. کریپتوس زانو یکی از علائم شایع استئوآرتریت است. همچنین می‌تواند یکی از نشانه‌های آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) و یا آرتریت عفونی باشد. ممکن است به‌طور هم‌زمان زانوی شما درگیر چند اختلال مختلف باشد. اگر زانوی شما دچار صدای مفصلی گردید و همراه آن درد یا علائم دیگری بروز پیدا کرد، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

نکاتی برای افزایش سلامت زانوها

 

• ورزش منظم می‌تواند پاها و زانوها را تقویت کند. ورزش با وزنه و یا کش‌های مقاومتی – و یا انجام حرکات خاص با کمک وزن خود بدن، مانند حرکت اسکات و لانج – حداقل دو بار در هفته توصیه می‌شود. بالا رفتن از پله‌ها، کوه‌نوردی و یا استفاده از دوچرخه ثابت عضلات حمایت‌کننده از زانوها را تقویت می‌کنند.

• قبل از انجام فعالیت‌های ورزشی خود را گرم کنید. انجام فعالیت‌های شدید، درحالی‌که عضلات و مفاصل سرد باشند، باعث آسیب‌دیدگی می‌شود.

• انعطاف‌پذیری خود را حفظ کنید. قبل از ورزش سعی کنید به‌صورت پویا عضلات خود را تحت کشش قرار دهید، بدین معنا که عضلات خود را در محدوده حرکتی‌شان حرکت دهید. پس از ورزش عضلات خود را به‌صورت استاتیک تحت کشش قرار دهید، بدین معنا که عضلات خود را کشیده و مدت ۳۰ ثانیه در همان وضع نگه‌دارید. این کار از بروز آسیب‌دیدگی در عضلات و مفاصل جلوگیری به عمل می‌آورد. به‌طور منظم، عضلات جلو و پشت ران خود را تحت کشش قرار دهید. (عضله چهار سر ران و همسترینگ).

• اگر در حال حاضر فعالیت‌های ورزشی را انجام می‌دهید، به‌آرامی شدت تمرینات را افزایش داده و مدت آن را طولانی‌تر کنید.

• از کفش‌های مناسب استفاده کنید، سعی کنید کفش‌هایی را بپوشید که با شرایط شما هماهنگی بیشتری داشته باشند.
• وزن خود را در محدوده طبیعی نگه‌دارید. این کار باعث می‌شود فشار وارده بر زانوها کاهش یابد. اضافه‌وزن شانس شما را در ابتلا به آرتروز زودهنگام زانوها بسیار افزایش می‌دهد. “بهترین راه‌کار تقویت عضلات اطراف زانوی شما است”.
• تغییر رژیم غذایی: در رژیم غذایی خود از مواد معدنی بیشتری استفاده کنید. مولتی‌ویتامین‌ها و از همه مهم‌تر روغن ماهی برای مقابله با التهاب بسیار ضروری می‌باشند؛ علت ریشه‌ای بسیاری از مشکلات مفصل زانو، التهاب است. مصرف دوز مناسبی از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی، باعث بهبود و افزایش سلامتی بافت‌های همبند می‌شوند .

موفق باشید(بهار)